
Het belangrijkste over balanitis:
- Balanitis is een ontsteking van de eikel van de penis
- Het kan worden veroorzaakt door verschillende huidaandoeningen (zoals psoriasis)
- Het gaat vaak gepaard met roodheid, jeuk en pijn
1. Wat is balanitis?
Balanitis is ontsteking van de eikel van de penis. Bij onbesneden mannen (de voorhuid is nog steeds aanwezig) wordt ontsteking van zowel de eikel als de voorhuid samen de balanoposthitis genoemd.
2. Waardoor wordt het veroorzaakt?
Balanitis en balanoposthitis kunnen worden veroorzaakt door verschillende huidaandoeningen, zoals:
- niet-infectieuze huidziektes zoals eczeem of psoriasis, lichen planus of lichen sclerosus
- infecties van de (onbesneden) huid zoals candidiasis
- geneesmiddelen
Seksueel overdraagbare ziekten (Soa's) zijn slechts zelden een oorzaak van balanitis of balanoposthitis. Vaak is er bij Balanitis angst voor een Soa.
3. Hoe ziet het er eruit?
De ontsteking van de eikel van de penis of voorhuid kan roodheid, jeuk, ongemak, zwelling of pijn veroorzaken.
Balanoposthitis (bij onbesneden mannen) kan problemen veroorzaken bij het terugtrekken van de voorhuid. Hierdoor ontstaat er ongemak en moeilijkheden bij erecties.
Balanitis en balanoposthitis zijn een relatief klein probleem. Toch kunnen ze ervaren worden als een groter probleem. Onjuist advies door familie, vrienden of onervaren gezondheidswerkers wakkert soms angst aan. Denk hierbij aan angst voor een Soa of angst voor kanker van de penis.
4. Welke andere problemen kunnen optreden?
Balanoposthitis komt vaker voor dan balanitis. Het is meestal een irritante vorm van dermatitis. Balanitis kan verergeren door de huid te irriteren. Dit kunnen we doen door zeep te gebruiken, door te zweten of door wrijving. Bij onbesneden mannen kan de eikel en de voorhuid met candida of bacteriën geïnfecteerd raken. We zien some een asymptomatische, witte, kaasachtige afscheiding onder de voorhuid. Men verwart deze vaak met candidiasis. Denk aan schilferige, rode, jeukende plaques van psoriasis van de hoofdhuid, ellebogen, knieën en de anus.
Balanitis van Zoon komt voor bij onbesneden mannen. Het veroorzaakt een niet-jeukende rode of oranje plek op de eikel of onder de voorhuid. Het veroorzaakt soms een plek die jeukt of pijnlijk is.
Het is belangrijk om zeker te zijn dat balanitis niet wordt veroorzaakt door vroegtijdige (in situ) plaveiselcellencarcinoom. Deze kan bij sommige mannen leiden tot een kanker van de eikel. Gelukkig is deze vorm van kanker zeldzaam.
5. De diagnose
Een arts kan de diagnose balanitis stellen. Hi/zij kan ook de oorzaak van deze aandoeningen verklaren. Huidkweekjes kunnen nodig zijn als hij/zij een candida of een bacteriële infectie vermoedt.
Bloedonderzoeken kunnen nuttig zijn om een bijbehorende seksueel overdraagbare ziekte (Soa) uit te sluiten. Echter, bloedonderzoeken kunnen geen balanitis of balanoposthitis diagnosticeren.
6. Hoe wordt balanitis behandeld?
De eerste stap bij het behandelen van niet-specifieke balanitis is het schoonmaken en drogen van de eikel. Dit doe je na het wassen of na het urineren. Probeer alles te vermijden wat de huid van de penis kan irriteren. Vervang zeep door een product waar geen zeep in. Breng ook regelmatig paraffine zalf aan onder de voorhuid na het douchen en na het baden.
Gebruik geen overbodige crèmes of middeltjes meer. Dit laatste vooral als deze parfums of geuren bevatten. Vermijd het gebruik van "baby” doekjes. Deze kunnen erg irritant zijn en ze kunnen leiden tot een allergische contactdermatitis. Vermijd vervolgens alle allergische stoffen.
Gebruik een hormooncrème wanneer de eikel of de voorhuid rood of geïrriteerd lijkt. Stop met het gebruik van deze hormooncrème zodra de eikel of de voorhuid er weer normaal uitziet.
Moeilijkere of ernstige oorzaken van balanitis hebben behandeling nodig van een dermatoloog. Dit laatste is met name het geval als er een vermoeden van een voorstadium van huidkanker. Dit is belangrijk voor een goede behandeling, maar ook om een kanker van de penis te voorkomen.
7. Wat is de waarschijnlijke uitkomst van balanitis?
- Balanitis als gevolg van eczeem of psoriasis verbetert meestal snel. Herhaalde behandeling kan nodig zijn
- Een infectie met candida verdwijnt snel na de behandeling. Bij onbesneden mannen kan het weer terugkomen
- Lichen sclerosus vereist een langdurige behandeling en een nabehandeling bij de dermatoloog. Dit is nodig om complicaties op te sporen, zoals voorlopers van huidkanker.
- Balanitis van Zoon vereist een behandeling met een combinatie van crèmes. Een besnijdenis bis een mogelijke behandeling, maar dit is niet altijd gewenst of nodig. Een behandeling met een milde hormooncrème en een antibacteriële crème lost normaal gesproken alle symptomen van deze chronische aandoening op
- Lichen planus kan na behandeling met sterke hormooncrèmes of andere medicijnen terugkomen. Het vereist verder langdurige behandeling en nabehandeling door een dermatoloog
- Behandeling van voorstadia van huidkanker en kanker van de penis heeft specialistische zorg nodig. Vroege behandeling leidt vaak tot een normale levensverwachting. Kanker in een meer gevorderd stadium draagt een groter risico.