Eczeem behandelen met Neoral of ciclosporine

Bij zeer ernstig eczeem kan besloten worden om afweeronderdrukkende medicijnen te gebruiken zoals ciclosporine. Bij constitutioneel eczeem is er sprake van een ontsteking van de huid ten gevolge van een overdreven afweerreactie van het lichaam op onschuldige stoffen. Ciclosporine remt deze afweerreactie van het lichaam, waardoor de ontsteking in de huid afneemt en het eczeem vermindert; er is echter geen sprake van genezing van het eczeem. Ciclosporine is over het algemeen zeer effectief bij constitutioneel eczeem: het effect treedt vaak al na 2-3 weken op.

1. Jouw behandeling met ciclosporine

In overleg met jouw behandelend arts heb je besloten het geneesmiddel ciclosporine (Neoral) te gaan gebruiken. Op deze Pagina leggen we uit wat ciclosporine is en wat de werking en de bijwerkingen van dit geneesmiddel zijn. Het is van belang dat je regelmatig op controle komt om de werking en de bijwerkingen van ciclosporine te controleren. Heb je na het lezen van deze pagina nog vragen, dan kan je daarmee altijd bij jouw behandelend arts of verpleegkundige terecht.

2. Waarvoor wordt ciclosporine gebruikt?

Ciclosporine (Neoral) is een zogeheten immuunsuppressivum, een middel dat de immuniteit (afweer) onderdrukt. Het remt onder andere de deling van T-lymfocyten (soort witte bloedcellen), die bij psoriasis en constitutioneel eczeem een belangrijke rol spelen. Aanvankelijk werd het enkel gebruikt om afstotingsverschijnselen van getransplanteerde organen te voorkomen. Het geneesmiddel wordt sinds ongeveer 15 jaar ook gebruikt voor de behandeling van psoriasis en constitutioneel eczeem.

3. Wat houdt de behandeling met ciclosporine in?

Ciclosporine wordt gegeven in de vorm van capsules of als drank, verdeeld over de dag in 2 doses. De dosis is voor iedere patiënt verschillend, afhankelijk van het lichaamsgewicht en de ernst van de huidaandoening. Meestal wordt de dosis langzaam verhoogd tot voldoende effect bereikt is, waarna er (zo mogelijk) geleidelijk wordt afgebouwd. Bij acuut stoppen van de behandeling is de kans namelijk groot dat de huidaandoening snel terugkomt. Het is belangrijk dat men zich precies aan de aanwijzingen houdt van de arts die de ciclosporine heeft voorgeschreven.

Jouw bloed en urine worden regelmatig door de dermatoloog gecontroleerd, met name op het functioneren van de nieren. Ook zal de assistente regelmatig jouw bloeddruk controleren. Het is belangrijk dat je jezelf houdt aan de regelmatige controle afspraken om in een vroeg stadium eventuele bijwerkingen op te sporen.

4. Waar moet u op letten tijdens de behandeling met ciclosporine?

Huidafwijkingen:

Als je afwijkingen aan jouw huid bemerkt (bijvoorbeeld het ontstaan van vlekken, wondjes of jeuk). Je moet  dit aan jouw arts melden. Ook moet je onbeschermde blootstelling aan zonlicht vermijden

Tandvlees:

Wanneer een zwelling van het tandvlees optreedt kan het tandvlees hierdoor sneller ontstoken raken en moet je de tanden extra goed poetsen. Als jouw tandvlees ondanks goed poetsen toch ontstoken raakt, moet je jouw tandarts vragen contact op te nemen met de arts die jou behandelt.

Bloeddruk:

• Wanneer jouw bloeddruk te hoog is moet je dit aan jouw behandelend arts melden zodat het behandeld kan worden
• Je mag niet overmatig voeding eten waarin veel kalium zit (bijv. tomaten, vlees, aardappelen). Je mag ook geen geneesmiddelen gebruiken die invloed hebben op de hoeveelheid kalium in het lichaam
• Ook moet je vetrijk voedsel zoveel mogelijk vermijden. ciclosporine kan de hoeveelheid vetten in het bloed namelijk verhogen
• Omdat je ciclosporine gebruikt, wordt het afweermechanisme onderdrukt. Je bent daardoor vatbaarder voor infecties die door virussen, bacteriën of schimmels veroorzaakt kunnen worden. Verschijnselen zoals koorts, keelpijn, verkoudheid, griep, steenpuisten enz. moet je direct aan jouw arts meedelen. Het effect van vaccinaties kan tijdens gebruik van ciclosporine afnemen

Waarop moet u letten met eten en drinken?

• Ciclosporine mag niet met grapefruit-sap worden ingenomen, omdat ciclosporine dan minder goed werkt.
• Probeer vetrijke maaltijden te vermijden. Ciclosporine kan de hoeveelheid bloedvetten verhogen.

Zwangerschap en borstvoeding

• Indien je zwanger bent bij het begin van de behandeling met ciclosporine of indien je zwanger wordt tijdens de behandeling, moet je dat onmiddellijk aan jouw arts melden
• Je mag geen borstvoeding geven als je ciclosporine gebruikt, dit geneesmiddel wordt afgescheiden in de moedermelk.
• Wil je zwanger worden, bent je zwanger of geef je borstvoeding? Neem dan contact op met jouw arts of apotheker voordat je ciclosporine gebruikt

Stoffen in dit middel waarmee je rekening moet houden

Ciclosporine Sandoz 25 mg, capsules bevatten kleine hoeveelheden ethanol (alcohol), minder dan 100 mg per capsule. Ciclosporine Sandoz 50 mg en 100 mg capsules bevatten respectievelijk 100 en 200 mg alcohol per capsule, hetgeen overeenkomt met respectievelijk 2,53 ml en 5,06 ml bier of respectievelijk 1,06 ml of 2,11 ml wijn per capsule. Ciclosporine Sandoz 25 mg, 50 mg en 100 mg, capsules bevatten sorbitol. Indien jouw arts je heeft meegedeeld dat je bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met jouw arts voordat je dit geneesmiddel inneemt.

Bijwerkingen

Zoals elk geneesmiddel kan ciclosporine bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen daarmee te maken. Veel bijwerkingen die met ciclosporine in verband worden gebracht, zijn dosisafhankelijk en reageren vaak op dosisverlaging.

Bijwerkingen kunnen:

• zeer vaak voorkomen (bij meer dan 1 op de 10 patiënten);
• vaak voorkomen (bij minder dan 1 op de 10 patiënten);
• soms voorkomen (bij minder dan 1 op de 100 patiënten);
• zelden voorkomen (bij minder dan 1 op de 1.000 patiënten);
• zeer zelden voorkomen (bij minder dan 1 op de 10.000 patiënten);

Bloed- en lymfestelselaandoeningen

• Soms: Bloedarmoede (anemie), verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie).
• Zelden: Aandoening gekenmerkt door afbraak van het bloed in combinatie met afwijkingen aan de kleine bloedvaten in nieren en andere organen (micro-angiopathische hemolytische anemie), syndroom met als verschijnselen, afbraak van het bloed, verhoogde bloedingsneiging, nierfunctiestoornissen die voornamelijk bij kinderen van 6 tot 24 maanden optreedt (hemolytisch uremisch syndroom).

Zenuwstelselaandoeningen

• Zeer vaak: Beven (tremor) en hoofdpijn waaronder migraine.
• Vaak: Waarnemen van kriebelingen, jeuk of tintelingen zonder dat daar aanleiding voor is (paresthesie).
• Soms: Verschijnselen van encefalopathie (aandoening van de hersenen) zoals toevallen/stuipen (convulsies), verwardheid, desoriëntatie, verlaagd bewustzijn, opwinding/onrust (agitatie), slapeloosheid, storingen in het gezichtsvermogen, blindheid als gevolg van een beroerte (corticale blindheid), coma, verzwakte spierbewegingen (parese), coördinatieproblemen (cerebellaire ataxie), doofheid ten gevolge van verminderde functie van het binnenoor (perceptiedoofheid).
• Zelden: Zenuwaandoening die vaak begint met een doof, tintelend of brandend gevoel aan voeten en/of handen. De pijn kan na verloop van tijd ernstiger worden en 'omhoog' trekken (motorische polyneuropathie).
• Zeer zelden: Vochtophoping op de plaats waar de oogzenuw het oog verlaat (optische schijf oedeem), waaronder vochtophoping in de blinde vlek van het oog (papiloedeem) met mogelijk risico op permanent verlies van het gezichtsvermogen als gevolg van goedaardige verhoogde druk in de schedel (benigne verhoogde intracraniële druk

Luchtwegaandoeningen

• Zelden: ernstige kortademigheid en blauwe verkleuring van de huid, kortademigheid en bemoeilijkte ademhaling met piepend geluid (Shocklong).

Maagdarmstelselaandoeningen

• Vaak: Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, zwelling van het tandvlees (tandvleeshyperplasie).
• Zelden: Ontsteking van de alvleesklier gepaard gaande met heftige pijn in de bovenbuik uitstralend naar de rug en misselijkheid en braken (pancreatitis).

Blaas-, urineweg- en nieraandoeningen

• Zeer vaak: Verminderde nierfunctie.

Huidaandoeningen

• Vaak: Toename van lichaamsbeharing (hypertrichose).
• Soms: Allergische huiduitslag.

Verhoogde kans op huidtumoren

Incidenteel is dit opgemerkt bij patiënten die hoge doseringen gebruiken. Ga niet overmatig zonnebaden of onder UV-licht van zonnebank of solarium.

Spier- en bindweefselaandoeningen

• Vaak: Spierkrampen, spierpijn (myalgie), botpijn.
• Zelden: Spierzwakte, spierziekte (myopathie).

Voedings- en stofwisselingsstoornissen

• Zeer vaak: Te hoog cholesterol- en/of triglyceridengehalte van het bloed (hyperlipidemie).
• Vaak: Gebrek aan eetlust (komt voor bij anorexia), te hoog urinezuurgehalte in het bloed (hyperurikemie), te veel kalium in het bloed wat zich soms uit in spierkrampen, diarree, misselijkheid, duizeligheid, hoofdpijn (hyperkaliemie), te weinig magnesium in het bloed (hypomagnesiemie).
• Zelden: Te hoog suikergehalte in het bloed (hyperglykemie).

Bloedvataandoeningen

• Zeer vaak: Verhoogde bloeddruk (hypertensie).

Algemene aandoeningen

• Vaak: Moeheid.
• Soms: Vochtophoping (oedeem), gewichtstoename.

Lever- en galaandoeningen

• Vaak: Leveraandoeningen.

Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen

• Zelden: Menstruatiestoornissen (zoals een pijnlijke of uitblijvende menstruatie), zwelling van de borsten bij mannen (gynaecomastie).
  Krijgt u veel last van een bijwerking? Of heeft u een bijwerking die niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker.

download pdf: folder ciclosporine