Eczeem tijdens zwangerschap
1. Het ontstaan van eczeem tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap kan atopisch eczeem zomaar opeens ontstaan (voor het eerst klachten geven). Het gaat om jeuk die ontstaat in de eerste drie maanden van de zwangerschap. Het was het lange tijd onduidelijk wat de oorzaak hiervan was. Recent is ontdekt dat de meeste zwangeren met jeuk een vorm van atopisch eczeem blijken te hebben.
Een uitbarsting van atopisch eczeem tijdens de zwangerschap (Engelse term: atopic eruption of pregnancy) kan verschillende vormen hebben. Het kan er uitzien als eczeem (roodheid, plekken), of het kan de vorm zijn met vooral jeuk en jeukbulten.
De ervaring leert dat de meeste vrouwen iets meer last hebben van eczeemklachten. Aan de andere kant zijn er ook vrouwen die volledig klachtenvrij zijn tijdens de zwangerschap. Het is niet te voorspellen hoe het eczeem zich zal ‘gedragen’ tijdens de zwangerschap.
Bij zwangerschap is het een delicate afweging van de voordelen van de medicatie tegen de nadelen. Dit geldt zowel voor de moeder als voor het ongeboren kind. Het is van groot belang te weten hoe je het eczeem kunt behandelen tijdens een zwangerschap.
2. Het gebruik van dermatocorticosteroïden bij eczeem tijdens de zwangerschap
De behandeling van eczeem tijdens de zwangerschap is niet erg verschillend dan bij niet- zwangeren. De behandeling bestaat uit het goed vet houden van de huid met verzorgende crèmes. Een droge huid moet worden voorkomen, want die veroorzaakt extra jeuk. Als je ook actief eczeem hebt, dan moet je hormooncrèmes smeren.
De meeste patiënten met constitutioneel eczeem gebruiken met enige regelmaat hormooncrèmes. Soms doen ze het continu, soms met stopdagen. De bijwerkingen van deze middelen worden verdeeld in lokale bijwerkingen en systemische bijwerkingen. Het effect van hormooncrèmes op het dunner worden van de huid verandert niet tijdens de zwangerschap. Dus bij verstandig gebruik van hormooncrèmes zullen er niet meer lokale bijwerkingen voorkomen dan buiten de zwangerschap. De buikhuid en de huid van de borsten zijn in het laatste trimester extra gevoelig voor lokale bijwerkingen zoals striae. In deze fase moet je wat voorzichtiger omgaan met sterk werkende hormooncrèmes (klasse 3 of 4).
Men moet tijdens zwangerschap altijd voorzichtig moet zijn met het gebruik van geneesmiddelen. Daarom probeert men om niet de allersterkste hormooncrèmes te gebruiken (alleen klasse 1-3). Hydrocortison acetaat en triamcinolon acetonide (respectievelijk klasse 1 en 2) geven geen groeivertraging. Het gebruik van sterkere hormooncrèmes zoals de klasse 4 crème, kan wel groeivertraging geven. Echter, dit komt enkel voor als je meer dan 300 gram ervan in de gehele zwangerschap gebruikt.
In de onderhoudsfase wordt een behandeling met klasse 2 of 3 hormooncrème geadviseerd. Dit laatste liefst met stopdagen en met een maximale hoeveelheid van 60 gram per week. Wanneer eczeem opvlamt kan je tijdelijk iets meer hormooncrème te gebruiken (liefst niet meer dan 100 gram per week). Bij zeer ernstig eczeem kan het zijn dat je tijdelijk een behandeling met meer dan 100 gram per week nodig hebt. Bij een korte duur (1-2 weken) kan dit zonder gevaar voor de vrucht, maar na 1-2 weken moet je wel weer afbouwen. De behandeling van dit ernstig eczeem moet wel onder toezicht van een dermatoloog plaatsvinden.
3. Protopic© zalf en Elidel© crème
De middelen Protopic© zalf en Elidel© crème zijn pas kort op de markt zijn. Daarom is het gebruik hiervan tijdens de zwangerschap nog niet onderzocht.
4. Teerpreparaten
Er wordt steeds minder behandeld met teerpreparaten. Toch is er toch nog een groep patiënten die deze middelen met enige regelmaat en met succes gebruikt. Er bestaan onvoldoende onderzoeksgegevens over mogelijke gevaren tijdens de zwangerschap. In de praktijk blijkt incidenteel gebruik op kleine oppervlakten niet te leiden tot schade aan het kind.
5. Antihistaminica
Het eczeem wordt tijdens de zwangerschap meestal wat onrustiger. Daardoor neemt de jeuk vaak toe. Bij veel jeuk kunnen ook anti-jeuk tabletten (antihistaminica) worden voorgeschreven. Aangezien antihistaminica al zeer lang op de markt zijn, hebben we hier veel ervaring mee. Dat geldt met name voor de oudere (eerste generatie) antihistaminica. Deze hebben als bijwerking dat men vaak wat suf wordt.
Niet alle antihistaminica mogen worden voorgeschreven bij zwangeren. Van de antihistaminica die al jarenlang op de markt zijn zoals phenergan, dimetindeen (Fenistil), clemastine (Tavegil), cyproheptadine (Periactin) en dexchloorfeniramine (Polaramine) is bekend dat ze veilig zijn. Deze hebben wel als bijwerking slaperigheid. De nieuwere antihistaminica cetirizine (Zyrtec) en loratadine (Claritine) zijn inmiddels ook al bij veel zwangeren gebruikt zonder problemen
6. Orale immunosuppressiva
Sommige patiënten met ernstig constitutioneel eczeem gebruiken afweeronderdrukkende medicijnen in pilvorm. Dit zijn de zogenoemde orale immunosuppressiva. Middelen die bij constitutioneel eczeem gebruikt worden zijn ciclosporine (Neoral), prednison, azathioprine (Imuran), methotrexaat en mycofenolzuur (Myfortic en Cellcept). Als het enigszins kan, zal er altijd naar gestreefd worden deze middelen te staken tijdens de zwangerschap. En zo mogelijk enige weken er voor.
Download de folder: zwangerschap en eczeem
