Eczeem behandelen met hormooncrèmes en zalven

1. Wat zijn hormooncrèmes en zalven?

Hormooncrèmes en zalven zijn geneesmiddelen die lijken op cortisol dat gemaakt wordt door de bijnierschors. En zij worden afgebroken door het lichaam. Hierdoor is de werking tijdelijk. Dermatocorticosteroïden onderdrukken het ontstekingsproces in de huid. Hierdoor onderdrukken zij de verschijnselen van eczeem.

Hormooncrèmes gaan roodheid, warmtegevoel, zwelling, jeuk en pijn tegen. Maar ze nemen de oorzaak niet weg. Echter, zij kunnen de verschijnselen helpen bestrijden. Het gebruik van dermatocorticosteroïden kan men daarom niet meer weg denken uit de behandeling van eczeem. Door het gebruik hiervan is de kwaliteit van leven sterk verbeterd.

2. Wat zijn bijwerkingen van hormooncrèmes en zalven?

Veel mensen zijn bang voor de bijwerkingen en de lange termijn effecten van dermatocorticosteroïden. De bekende bijwerkingen zijn: verdunning van de huid, puistjes rond de mond, striae en bloeduitstortingen. Verder zien we soms witte plekken, haargroei, atopisch cataract en groeivertraging.

We gebruiken al 50 jaar dermatocorticosteroïden. Over het ontstaan en het voorkomen van bijwerkingen is veel bekend. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat bij het juiste gebruik van hormooncrèmes, er geen of hooguit tijdelijke bijwerkingen ontstaan. Bijwerkingen ontstaan samengevat alleen bij langdurig gebruik van hoge klasse dermatocorticosteroïden.

De huid zal bij onvoldoende behandeling beschadigd raken door het eczeem en door het krabben. Hierdoor zal een persoon met een onbehandeld eczeem, veel hinder ondervinden van de aandoening. Dit heeft bovendien een grote invloed op de kwaliteit van het leven. Kinderen met onbehandeld eczeem slapen slecht en ontwikkelen zich niet goed. Dit heeft dan weer een negatief effect heeft op de groei.

3. De verschillende sterkten

Hormooncrèmes en zalven zijn er in vier verschillende sterkten. De laagste klasse is de minst sterke en klasse 4 is het sterkst werkende dermatocorticosteroïd.

Voorbeelden van de 4 klassen:

1: hydrocortisonacetaat1%

2: clobetason 0,05%, triamcinolon antonide 1%

3: betamethasondipropionaat 0,05%, betamethasonvaleraat 0,1%

4: clobitasolproprionaat 0,05%

4. De keuze van de hormooncrème

Soms begint een behandeling van eczeem met een lage klasse hormooncrème. Echter, bij onvoldoende resultaat schrijdt de arts daarna een hogere klasse voor. Soms begint een behandeling meteen met een hogere klasse. Zo onderdrukt het geneesmiddel de ontsteking in de huid snel en krachtig. Vervolgens verdwijnt de jeuk. Op de lange termijn leidt dit vaak tot minder en korter gebruik van hormooncrèmes.

Tot slot kan bij kinderen een klasse III als crisisinterventie gebruikt worden. De genitaliën, de plooien, de binnenzijde van de bovenarmen en dijbenen, de buitenzijde van de handen en de nek zijn gevoeliger voor bijwerkingen. Hierdoor kiest men voor een lager klasse dermatocorticosteroïden.

5. Wat moet er gedaan worden?

Het is van belang hormooncrèmes en zalven goed te gebruiken. Waardoor men bijwerkingen kan voorkomen. De patiëntenvereniging VMCE heeft daardoor 5 basisregels voor het juiste gebruik:

1. In de acute fase moet men 1 maal daags smeren om de klachten te onderdrukken. Daarna mag afgebouwd worden, eventueel tot een onderhoudsfase
2. In de onderhoudsfase moet men niet elke dag smeren. Anders treedt er gewenning op. Een onderhoudsfase dient om de klachten onder controle te houden. Men smeert dan intermittent met minimaal 3 stopdagen. De frequentie van het smeren is een balans die je zelf moet vinden
3. Je moet smeren met de juiste sterkte. Bij een te lage klasse zal men meer nodig hebben. Het is beter kort en sterk dan licht en lang te smeren
4. Tenslotte, de sterkte van het dermatocorticosteroïd moet afgestemd zijn op het lichaamsdeel
5. Men moet dus niet meer smeren dan nodig is en ook niet minder

6. Het juiste gebruik van hormooncrèmes en zalven

Bij het gebruik van Hormooncrèmes en zalven kan je handschoenen gebruiken. Anders moeten je de handen na het insmeren wassen.

Als het eczeem alleen op bepaalde plekken actief is dan moet je alleen die plekken insmeren. Eerst moet je het geneesmiddel aanbrengen. Vervolgens laat je dat even intrekken. Dan smeer je het gehele lichaam met een vettende crème. Daarnaast smeer je het lichaam 1 à 2 maal per dag in met een vettende crème.

De vingertop eenheid (VTE) is een maateenheid om de juiste hoeveelheid te bepalen. Zo gebruik je niet te veel dermatocorticosteroïd. Het dermatocorticosteroïd smeer je niet te dik en niet te dun. Daarom moet je deze goed verdelen. De zalf verdeel je in kleine hoeveelheden over het lichaam.  Daarna kan je het uitsmeren.

We gebruiken het op- en afbouwschema. Zo gebruiken wij zo weinig mogelijk hormooncrème.
De hoeveelheid dermatocorticosteroïd houden wij bij op de zalfaftekenlijst.

6. Meer informatie

Klik hier voor een gratis cursus over psoriasis en eczeem. Klik hier voor de patiëntenvereniging van mensen met atopisch eczeem.