Atopisch eczeem is een erfelijke ziekte die telkens terugkomt. De oorzaken van eczeem en hoe eczeem ontstaat zijn niet bekend. Het is bovendien een ziekte waarbij meerdere factoren tegelijk een rol spelen. Er zijn verder drie oorzaken van eczeem: erfelijke factoren, allergie en beïnvloedende factoren.
1. Erfelijke factoren
De aanleg voor eczeem is erfelijk. Door de erfelijke aanleg is de huidsamenstelling anders, er is minder vet in de huid aanwezig. De hoorncellen zijn kleiner. Hierdoor is er sneller verlies van vocht waardoor de huid sneller uitdroogt. Een droge huid heeft ook minder weerstand. Hierdoor is deze gevoeliger. Ze geraakt ook sneller beschadigd en jeukt. Ook kunnen er sneller irriterende stoffen in de huid binnendringen. Bij mensen die snel allergieën krijgen gaat het lichaam snel overdreven reacties vormen.
Het gevolg is een ontsteking in de huid. Daarna krijgen we te maken met met roodheid, bulten, vochtblaasjes en vochtafscheiding (natten). Dikwijls zien we ook wondjes, krabsporen, littekens en hevige jeuk.
Door de gevoeligheid voor allergieën is er ook een aanleg tot het ontwikkelen van andere reacties. Denk hierbij aan reacties in de slijmvliezen, in de luchtwegen en in het maag-darmkanaal. Dit leidt tot het ontstaan van tranende, jeukende ogen, neusklachten, astma en voedselallergieën. Kinderen met eczeem kunnen later dus astma en hooikoorts krijgen. 40% van de kinderen met eczeem krijgt astma. 50% van de kinderen met eczeem krijgt hooikoorts. Dit is niet het gevolg van het behandelen van eczeem met hormoonzalf.
2. Allergieën als oorzaken van eczeem
Bij een allergische aandoening reageert het lichaam op bepaalde stoffen (allergenen). Het lichaam laat een overdreven afweerreactie zien. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat er zelden een relatie is tussen het ontstaan van eczeem en allergenen.
Inname van voeding leidt zelden tot verergering van het eczeem. En dat zien we voornamelijk van bij kinderen jonger dan zes maanden. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het mijden allergenen geen verbetering geeft van het eczeem. Behalve bij kleine kinderen met een bewezen koemelkallergie. Hier groeien de kinderen vaak over.
3. Beïnvloedende factoren
De huid kan droog worden door het verwijderen van de natuurlijke vetlaag. Mensen met eczeem hebben een (over)gevoelige huid. Deze reageert sneller dan een normale huid op prikkels uit de omgeving. Hierdoor verergert het eczeem. Of er ontstaan bijvoorbeeld galbulten (urticaria).
Overdreven gebruik van water en zeep droogt de huid extra uit. Zo ook een droge omgevingslucht. Rokerige ruimtes veroorzaken irritatie van de huid. Transpiratie en bepaalde kledingsstoffen zoals wol, synthetische of ruwe stoffen en strak zittende kleding (en naden) kunnen de huid irriteren. Deze kunnen dus allemaal als oorzaken van eczeem beschouwd worden.
De algemene conditie bepaalt ook de ernst van het eczeem. Spanningen en stress (of deze nu positief of negatief zijn) hebben bovendien een invloed op het eczeem. Infecties, veroorzaakt door bacteriën of virussen, kunnen het eczeem verergeren
